Veel branden hebben een elektrische oorzaak en beginnen vaak in de meterkast of een verdeler. Er zijn natuurlijk tal van redenen voor, maar ik zal de meest voorkomende uitleggen. De meest geroepen oorzaken zijn kortsluiting en overbelasting, maar zo recht door zee is het helaas niet. Én zogezegd ook niet helemaal correct. Het is namelijk bijna altijd een combinatie van een defect en een slecht aangelegde installatie.
Kortsluiting in de verdeelkast
Kortsluiting ontstaat wanneer twee of meer ongeïsoleerde draden met elkaar in aanraking komen door een beschadiging in een kabel of een defect in een apparaat. Hierdoor gaat er ineens te veel stroom door de kabel. De kabel wordt binnen enkele ogenblikken zo heet dat er brand kan ontstaan. Om dit te voorkomen is de installatie beveiligd, wat ervoor zorgt dat de spanning en stroom direct onderbroken worden. Dit gebeurt doorgaans door smeltveiligheden (de zogenoemde zekeringen) of een installatieautomaat.
Er bestaan 2 soorten kortsluiting: tussen de actieve geleiders onderling en tussen een actieve geleider en aarde.
- De eerst genoemde veroorzaakt zelden brand, omdat hierbij zoveel stroom gaat vloeien dat bijna elk type beveiliging binnen milliseconden doorbrandt of afschakelt.
- De tweede soort, eigenlijk aardsluiting, is veel gevaarlijker. Bij dit soort kortsluiting zal in veel gevallen veel minder stroom gaan vloeien. Waarbij het maar de vraag is of de beveiliging snel genoeg afschakelt, of überhaupt iets doet! Nú kan er dus wel brand ontstaan!
Aardlekschakelaar
In geval 2, is dan een aardlekschakelaar nodig. Maar is deze wel toegepast en doet deze het nog? Een goed ontwerp en de toepassing van het juiste beveiligingsmateriaal is zeer belangrijk. Dit moet ervoor zorgen dat in alle gevallen de stroom bij kortsluiting én aardsluiting op tijd onderbroken wordt. Helaas zien we vaak genoeg dat de installatie niet goed ontworpen is of onvakkundig gewijzigd, met als gevolg dat de installatie niet op tijd afschakelt bij een defect.
Met behulp van metingen en berekeningen kan een inspecteur vaststellen of de installatie voldoet aan de gestelde voorwaarden. Hiermee voorkom je niet alleen brand, maar ook elektrocutie!
Overbelasting in de meterkast
Bovengenoemde beveiligingen (aardlekschakelaars uitgesloten) zorgen niet alleen voor een onderbreking bij kortsluiting, maar ook bij overbelasting. Overbelasting is wanneer er meer stroom door de leiding vloeit dan waarvoor deze berekend is. Hoe dikker de leiding, hoe meer stroom er doorheen kan voordat deze te heet wordt en dus brand veroorzaakt.
Als voorbeeld nemen we de meest voorkomende waarde van een zekering (smeltveiligheid) van 16 ampère. Deze beveiliging is bedoeld om alle stroom boven de 16 ampère af te kappen. Maar dit gebeurt geleidelijk. Bij 17 ampère zal het nog steeds lang duren voordat de stroom wordt afkapt. Bij 20 ampère doet gebeurd dit al een stuk vlotter. Pas bij veel meer stroom schakelt het systeem ogenblikkelijk af.
Een kleine overbelasting kan daarom jarenlang onopgemerkt blijven. In die tijd wordt het isolatiemateriaal echter bros door constante blootstelling aan warmte. Of aansluitingen gaan los zitten door uitzetten en inkrimpen. Allebei kunnen voor brand zorgen! Daarom is het zo belangrijk de juiste beveiliging van de juiste waarde toe te passen en een correct ontworpen installatie te hebben.
Onze inspecteurs kunnen met behulp van gespecialiseerde apparatuur en meetinstrumenten onontdekte overbelasting opsporen!
Kies niet voor de snelle oplossing
Wanneer in je installatie regelmatig zekeringen doorbranden of automaten afschakelen, maar er zijn verder geen defecten, dan heb je waarschijnlijk te maken met overbelasting. In plaats van een snelle oplossing in de vorm van grotere zekeringen of automaten, kun je beter laten onderzoeken of de installatie wel geschikt is voor de gevraagde belasting.
Tip: voordat je zekeringen vervangt, zet de hoofd- of groepsschakelaar uit. Wanneer je vonken trekt bij het plaatsen of verwijderen van een zekering zullen deze vonken het contactoppervlak beschadigen. Dit kan weer voor brand zorgen in de loop der tijd.
Geen kortsluiting, geen overbelasting en tóch brand!
Er zijn natuurlijk nog veel meer dingen waardoor brand kan ontstaan. Eén van de voornaamste oorzaken zijn slechte verbindingen of aansluitingen in de elektrische installatie of zekeringenenkast.
Een slechte verbinding veroorzaakt een te hoge overgangsweerstand. Stroom door een weerstand veroorzaakt warmte. Wanneer de verbinding of aansluiting dusdanig slecht is kan de ontstane warmte dusdanig hoog zijn dat er brand ontstaat. Dus met weinig stroom kan er toch al brand ontstaan! Gelukkig zijn slechte verbindingen met behulp van een warmtebeeld-camera op te sporen. Al onze inspecteurs zijn hiermee uitgerust en getraind.
Een externe warmtebron kan ook oorzaak zijn van een reeks gevaarlijke gebeurtenissen. Bijvoorbeeld een verlengsnoer over de verwarming! Elke kabel heeft isolatiemateriaal. Wanneer deze over een lange periode wordt blootgesteld aan warmte, verslechtert het materiaal en kan het halfgeleidend worden. Hierdoor kan er spontaan een vlamboog ontstaan in of op de kabel! Leg dus geen snoeren en verlengkabels in de directe nabijheid van een warmtebron!
Een Scope 10 inspecteur is opgeleid om alle aspecten die voor brand zorgen te onderzoeken en op te sporen.
Inspectie biedt veiligheid:
- – Scope 8 of NEN3140 inspectie: veiligheid van elektrische installaties
- – Scope 9 of NEN3140 inspectie: veiligheid van elektrische arbeidsmiddelen
- – Scope 10 inspectie: risico op brand door elektrisch materieel
Wilt u meer weten of advies over een inspectie, neemt u dan contact op met Danny Kogelman, teammanager inspectietechniek op 0620546464 of per mail d.kogelman@vanlente.nl.